Khác với sự nhộn nhịp của thời điểm “hoàng kim”, không khí ảm đạm trong đợt triển lãm Vietbuild 2013 lần thứ 2 diễn ra tại TP HCM đã phần nào phản ánh rõ nét bức tranh của ngành vật liệu xây dựng cũng như lĩnh vực bất động sản. Có sự tham gia của 2.160 gian hàng của gần 800 đơn vị trong và ngoài nước nhưng không khí trầm lắng vẫn trong cả 5 ngày diễn ra triển lãm.

“Năm nay, lượng khách đến tham quan giảm hẳn. Cả 5 ngày triển lãm, công ty chúng tôi chỉ ký vỏn vẹn 3 hợp đồng với doanh số khoảng 300 triệu, giảm hơn một nửa so với những lần trước”, ông Hồ Văn Thắng, đại diện bộ phận kinh doanh một công ty chuyên cung cấp kính xây dựng cho biết.

Ghi nhận bên ngoài thị trường cũng không mấy sáng sủa. Tại khu vực chuyên kinh doanh vật liệu xây dựng trên đường Tô Hiến Thành, Thành Thái… quận 10, TP HCM, hầu hết các cửa hàng đều chất hàng hóa tràn ngập từ trong ra ngoài nhưng đều vắng khách. Xe tải hay xe chuyên dùng chờ chở mướn không còn thấy hoạt động như trước đây.

Bà Trần Thị Lan, chủ cửa hàng T&T trên đường Tô Hiến Thành, quận 10, tâm sự: “Các năm trước còn bán lai rai, mỗi tháng doanh số được trên dưới một tỷ đồng. Còn hiện nay, dù đang bước vào mùa cao điểm nhưng khách vắng lắm, cả tuần mới bán được bộ bồn cầu hay vài cái vòi nước, đèn trang trí... Tình hình này nếu kéo dài, sợ không đủ tiền trả mặt bằng nên chúng tôi đã cho nhân viên nghỉ việc bớt, chỉ giữ lại một người để phụ giúp khi có hàng đi giao”.

Theo thống kê của Hội Vật liệu Xây dựng Việt Nam, tổng công suất các dây chuyền xi măng lò quay đã hoàn thành xây dựng 70 triệu tấn mỗi năm. Tuy nhiên, những tháng đầu năm, sản lượng của các nhà máy chỉ đạt xấp xỉ 25 triệu tấn. Thậm chí, một số dây chuyền dừng hoạt động như xi măng Thanh Liêm, Áng Sơn 1, X77…

Tương tự, lĩnh vực gốm, sứ xây dựng cũng không sáng màu hơn. Hiện nay, tổng công suất gạch ốp lát các loại khoảng 435 triệu m2, sứ vệ sinh khoảng 13 triệu sản phẩm song những tháng đầu năm, sản lượng chỉ đạt 70% công suất; sản phẩm tiêu thụ chậm, lượng tồn kho khoảng 1,5 tháng sản xuất. Đối với sản lượng kính xây dựng cũng chỉ đạt 50% trong tổng công suất khoảng 188 triệu m2, hàng tồn kho từ 2 đến 2,5 tháng sản xuất.

Ngay cả vật liệu xây không nung - một loại sản phẩm đang được nhà nước khuyến khích sản xuất và sử dụng - tính đến hết năm 2012, có tổng công suất khoảng 5,4 tỷ viên mỗi năm (chiếm 25% tổng sản lượng vật liệu xây, trung bình cũng chỉ đạt khoảng 30% - 40% công suất đối với dây chuyền sản xuất gạch cốt liệu, dưới 20% đối với dây chuyền bê tông khí chưng áp). Các cơ sở sản xuất bê tông bọt hầu như đã dừng sản xuất.

Dù các mặt hàng trên sản xuất trong nước đang ế ẩm và tồn kho nhiều, song lượng hàng nhập khẩu vẫn ào ạt tràn vào càng khiến doanh nghiệp trong nước thêm khó khăn do phải cạnh tranh gay gắt.

Hội Vật liệu Xây dựng đánh giá, ngoài yếu tố khách quan, tốc độ tăng của vật liệu xây dựng cao hơn tốc độ tăng giá trị sản xuất của ngành xây dựng đã tạo nên kết quả tích cực, nhưng cũng tạo nên khó khăn. Ở một số ngành, sản xuất đã vượt nhu cầu, khối lượng nhập khẩu một số loại vật liệu xây dựng còn lớn, nhất là một số vật liệu cơ bản như sắt, thép, gạch lát, đồ nội thất. Thị trường bất động sản đóng băng kéo dài, đã khiến cung vượt cầu, nên lượng tiêu thụ vật liệu xây dựng bị giảm, làm lượng sản phẩm sản xuất một vài năm nay cũng đi xuống.